|
رویدادهای هنری ماه (شهریور ماه ۱۴۰۱) گرد آوری و تنظیم: فتح الله کیائیها
دو گزارش تکاندهنده و یک واقعیت عیان گزارش اول : پوریا نوری، هنرمند عکاس، گزارش تکان دهنده ای از تهران را منتشر کرده است که خلاصه ای از آن را به نقل از صفحه فیس بوک مهرداد خامنه ای و به جای مقدمه در اینجا می خوانید. این گزارش کوتاه نشانگر عمق قهقرا برای حاکمان در جمهوری اسلامی و اوج عزت و اعتبار برای هنرمندانی است که به حکومت چپاول و غارت "نه" گفته و زندگی کنار مردم محروم در ویرانه ها را به هر گونه نشست و برخواست با حاکمیت ترجیح داده اند: "در جنوب غربی شهر تهران نزدیک به چهاردانگه در محله قلعه شمس آباد شهروندانی هستند که در میان خانه های مخروبه زندگی می کنند؛ ویرانه هایی که سقفی است برای آواره نبودن. اخیراً شهرداری هم وعده فرو ریختن دیوارهای باقی مانده با بلدوزر را داده است. برای تهیه گزارش خبری به آنجا رفته بودیم و من از اهالی یکی از خرابه ها اجازه عکاسی گرفتم و مشغول به کار شدم. در میان آنها مردی که چشمان نافذی داشت، به دوربین خیره شد. از فوکوس و ترکیب بندی در عکاسی گفت، خیلی دقیق تر از کسانی که اسم شان استاد است و بابت کلاسهای شان پول گزافی دریافت می کنند، متعجب شدم و پرسیدم شما عکاس هستی؟! قاسم اصغرپور، عکاس و فیلمبردار تلویزیون بود." .... گزارش دوم: در اختتامیه جشنواره ونیز تمامی هنرمندان شرکت کننده (به غیر از هنرمندان ایرانی حاضر در مراسم) بر روی فرش قرمز نمادینی و در اعتراض به زندان و شکنجه سینماگران ایرانی ضمن در دست داشتن تصاویری از جعفر پناهی، محمد رسول اف و مصطفی آل احمد، ادامه این روند ضد بشری توسط جمهوری اسلامی را محکوم کرده و به تاکید خواستار آزادی فوری و بی قید و شرط آنها شدند. این موج اعتراضی آنجا تعجب همگان را بر انگیخت که هموطنان و هم صنفان سینماگران ایرانی حاضر به حضور در این اعتراض نمادین نشدند. عدم حمایت آنها به گونه ای چشمگیر بود که خبرگزاری متعلق به سپاه قدس موسوم به "تسنیم" در یادداشتی با چاپ عکسهایی از هومن سیدی، لیلا حاتمی و محسن تنابنده به تمجید از آنان پرداخت و نوشت: "زیرکی و هوشیاری برخی از هنرمندان کشورمان موجب شکست پروژه های سیاسی در جشنواره ونیز شد". این سوال برای مخاطبان بر جای می ماند که آیا سکوت در قبال زندانی و شکنجه شدن همقطاران از مصادیق بارز سر سپردگی است یا زیرکی و هشیاری؟ آیا این لقمه ناگزیر در چنان حد و اندازه ای است که می تواند مهر سکوت بر لبان کسانی بنشاند که خود را هنرمند و لاجرم همقطار دیگر هنرمندان می دانند و می نامند؟ و اما واقعیت عیان: هنرمندی که زندگی در کنار محروم ترین هموطنانش را بر نواله بیت خامنه ای و اراذل و اوباش درگاهش ترجیح می دهد، بی گمان برای همیشه تاریخ در قلب و خاطر مردمان زنده خواهد ماند. تاریخ این سرزمین گواه صادقی است.
سینما/ تلویزیون
حمایت هنرمندان در جشنواره ونیز از سه هنرمند زندانی در ایران روز جمعه، ۱۸ شهریور، مراسم ویژه حمایت از جعفر پناهی، محمد رسول اف و مصطفی آل احمد، فیلمسازان ایرانی، در جشنواره فیلم ونیز برگزار شد. این مراسم که در قالب فرش قرمز ویژه ای برای نمایش فیلم "خرس نیست"، ساخته جعفر پناهی، برگزار شد و "جولین مور"، رییس هیات داوران جشنواره، "آلبرتو باربرا"، دبیر جشنواره و همچنین "سالی پاتر"، فیلمساز بریتانیایی، به همراه دیگر هنرمندان حاضر در مراسم با در دست داشتن تصاویری از جعفر پناهی، محمد رسول اف و مصطفی آل احمد، به زندانی شدن و فشارهای وارده بر آنها اعتراض کردند. لازم به ذکر است که حضور نداشتن هنرمندان ایرانی در این حرکت نمادین بسیار سوال برانگیز و حیرت آور بود.
پایان جشنواره ونیز و موفقیتی دیگر برای جعفر پناهی مراسم اختتامیه هفتاد و نهمین دوره جشنواره فیلم ونیز شنبه شب در محل کاخ این جشنواره برگزار شد. در بخش مسابقه فیلم "خرس نیست"، ساخته جعفر پناهی، برنده جایزه ویژه داوران شد. در غیاب آقای پناهی که در ایران در زندان است، مینا کاوانی و رضا حیدری بازیگران این فیلم جایزه را دریافت کردند. هنگام اهدا و دریافت جایزه کل حاضران در سالن بزرگ کاخ جشنواره ونیز ایستاده به تشویق پرداختند. در بخش افقها سهم سینمای ایران دو جایزه بود از جمله جایزه بهترین فیلم این بخش که به فیلم "جنگ جهانی سوم"، ساخته هومن سیدی، رسید و محسن تنابنده، بازیگر این فیلم، هم برنده جایزه بهترین بازیگر مرد شد و آن را به همسران و کارگران ایران که به گفته او در شرایط سختی زندگی میکنند، تقدیم کرد. شیر طلای بهترین فیلم این دوره جشنواره ونیز به فیلم مستند "تمام زیبایی و خونریزی"، به کارگردانی "لورا پویترس" از آمریکا رسید. این فیلم به زندگی و حرفه یک فعال اجتماعی به نام "نن گلیدن" میپردازد.
مدیر عامل و رییس هیات مدیره خانه سینما استعفا کردند محمدعلی نجفی، رییس هیات مدیره خانه سینما، روز جمعه چهارم شهریور ماه از این سمت استعفا کرد و دلیل استعفای خود و مدیرعامل این نهاد صنفی را ''دوگانگی و تشتت مستمر در تصمیم گیریهای هیات مدیره و همچنین شائبه دخالتهای فراقانونی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی'' اعلام کرد. پیشتر نیز منوچهر شاهسواری، مدیرعامل خانه سینما، از سمت خود استعفا داده بود. نجفی در متن استعفای خود تاکید کرده که نمیتواند با ''کارشکنی اقلیت جریانهای متاثر از دخالتهای خارج از صنف و مخالف موجودیت فراگیر خانه سینما'' همراهی کند. او در ادامه نوشت که برخی از اعضای هیات مدیره خانه سینما ''تمایلی به برگزاری انتخابات ندارند'' و در عین حال ابراز امیدواری کرد که ''انتخاباتی مستقل و عاری از تاثیرات خارج از صنف'' در خانه سینما برگزار شود تا ''هیات مدیرهای صاحب اراده صنفی'' بر سر کار آید.
سینما، طالبان را یک قدم عقب راند مقامهای طالبان برای نخستین بار به چند سینما در کابل اجازه دادند که برای نمایش فیلمهای محدودی بازگشایی شوند. بنا به گزارشها، چهار سالن نمایش، از جمله سینماهای "آریانا" و "نما رسانه" در کابل فیلمهای کوتاه یک جشنواره فیلم را نمایش می دهند. در اولین جشنواره فیلم "دید نو" پس از روی کارآمدن طالبان، ۳۷ فیلم کوتاه مستند به نمایش در میآید. این فیلمها توسط انستیتو دولتی "افغان فیلم"، تحت مدیریت طالبان و فیلمسازان مستقل ساخته شده. ظاهرا شماری از این فیلمها در سالهای گذشته ساخته شده. تصاویری از سالنهای نمایش در این دو سینما منتشر شده است، در میان تماشاگران تعداد انگشت شماری از زنان نیز دیده میشوند که با حجاب کامل مورد نظر حکومت طالبان حضور دارند. در دهه ۱۹۸۰ در کابل ۱۸ سینما و سالن نمایش وجود داشت که شامل سینماهای دولتی و خصوصی بود. پس از چهار روز نمایش فیلمهای جشنواره فیلم، قرار است از سوی مسوولان طالبان به برندگان بهترین فیلمنامه، بهترین کارگردان و بهترین مستند با تصمیم هیات داوران جوایزی اهدا شود.
اکران "فابلمن ها"ی استیون اسپیلبرگ در جشنواره تورنتو "استیون اسپیلبرگ" روز شنبه برای اولین بار ساخته خود با عنوان "فابلمن ها" را در میان تشویق شدید حاضران در جشنواره بینالمللی فیلم تورنتو به نمایش در آورد. "فابلمن ها" به نویسندگی اسپیلبرگ و "تونی کوشنر"، داستان زندگی خود این کارگردان را از دوران کودکی اش به تصویر میکشد و "میشل ویلیامز" و "پل دانو" نقش مادر و پدر او را در آن بازی میکنند. در ابتدای فیلم او که جوانی شجاع و البته کمی خجالتی است، برای دیدن نخستین فیلم خود با عنوان "بزرگ ترین نمایش روی زمین" به سینما میرود. مادرش تشویق کنان به او می گوید: "فیلمها رویاها هستند، عروسکم." اسپیلبرگ پس از نمایش فیلمش به حضار گفت مدتها در اندیشه ساختن این فیلم بوده است اما این به هیچ عنوان آخرین اثر یا به قول خودش "آوای قوی او" نیست.
حکام عرب علیه "نت فلیکس" شش کشور عربی حاشیه خلیج فارس در بیانیه ای مشترک از محتوای ارائه شده در "نت فلیکس" به شدت انتقاد کردند. اعضای شورای همکاری خلیج متشکل از عربستان سعودی، امارات متحده عربی، بحرین، عمان، قطر، و کویت به طور مشترک متذکر شدند که محتوای ارائه شده در این پلتفرم پخش فیلم آنلاین، با اصول و ارزشهای اسلامی و اجتماعی آنها مغایر است. در همین راستا کمیسیون عمومی رسانه های سمعی-بصری که مقر آن در شهر ریاض عربستان سعودی است و از بانیان تهیه این بیانیه است، از نت فلیکس خواسته است که محتوای توهین آمیز به ارزشهای اسلامی و اجتماعی را حذف کند. اگر چه این کمیسیون به محتوا یا برنامه خاصی اشاره نکرده، اما تلویزیون دولتی عربستان مصاحبه ای با فردی که "رایزن سلوک" معرفی شد، نت فلیکس را "پرچمدار اشاعه همجنسگرایی" معرفی کرد و "اشاعه همجنسگرایی" در تولیدات این غول رسانه ای را مغایر با ارزشها خواند.
هنرهای تجسمی
شوق دیدار هنر غرب برای ایرانیان علاقمند نمایشگاه "مینیمالیسم و کانسپچوال آرت" در موزه هنرهای معاصر تهران با استقبال گسترده روبرو شده است. بیش از ۲۰ هزار نفر از ۱۳۱ اثر ارائه شده در آن بازدید کرده اند. در این میان ۳۸ اثر برای نخستین بار نمایش داده شده. در این گنجینه هنری که پیش از انقلاب بهمن ۱۳۵۷ گردآوری شده، آثاری از ۳۴ هنرمند مشهور و برجسته سبکهای هنری مفهومی و مینی مالیستی، از جمله "میکل آنجلو پیستولتو"، "رابرت موریس"، "کریستو" و "ژان کلود"، "مارسل بروتهارس"، "میشل استوارت"، "راجر ولش"، "دن فلی وین"، "کیت سونیر"، "اد راینهارد"، "اگنس مارتین"، "دیتر روت"، "سول له ویت"، "جوزف کاسوت"، "جان بالدساری"، "اد راشا"، "یان دیبتس"، "میکله زازا"، "برند و هیلا بشِر"، "گر فان الک"، "ژاکلین وینسور"، "دنیس اپن هایم"، "برنار وُنه"، "شوساکو آراکاوا"، "مارسل دوشان"، "گیلبرت و جورج"، "دانلد جاد"، "رابرت اسمیتسون"، "تری اتکینسون" و "مایکل بالدوین"، "بورلی پپر"، "پیتر استرویکن"، "من ری"، "فرانک استلا"، "گوردون ماتا کلارک" و "دانیل اسپوئری" دیده میشود.
ادبیات
ارشاد اسلامی و یک قدم دیگر علیه کودکان و نوجوانان وزارت ارشاد اسلامی خواستار واگذاری کتابخانه های کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان به نهاد کتابخانه های عمومی کشور شده است. این تصمیم اگر عملی شود به معنای سرآغازی برای پایان کار یکی از مهم ترین نهادهای فرهنگی ایران است که در رشد شخصیت فرهنگی کودکان و نوجوانان همواره نقشی موثر ایفا کرده. وزارت ارشاد دلیل این درخواست خود را "کاهش زیاندهی شرکت دولتی کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان" و "صرفه جویی در هزینه ها" اعلام کرده است. بر اساس اطلاعیه ارشاد اسلامی، "سندهای آمایش سرزمینی، مدیریت چابک، هدفمند و انقلابی نهاد کتابخانه ها و پیشنه موفق آن در دهه اخیر از جمله دلایل پیشنهاد واگذاری کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان به این نهاد است." در مقابل اما حامد علامتی که به تازگی به ریاست کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان منصوب شده است، با انتشار پیامهایی در توییتر مخالفت خود را با واگذاری کتابخانه های این کانون به نهاد کتابخانه های عمومی کشور اعلام کرد. او نوشت: "کتابخانه روح پرورش فکری و اندیشه کودک و نوجوان است و جزء لاینفک کانون." علامتی همچنین درباره موضوع کاهش زیاندهی کانون گفت: "سودآوری یک مرکز فرهنگی-تربیتی نظیر کتابخانه هیچوقت قابل اندازهگیری با معیارها و زاویه دید بازرگانی نیست."
مشارکت هزاران نفر در کارزار مخالفت با واگذاری کتابخانه های کانون کودکان و نوجوانان هزاران نفر در ایران با گذاشتن امضای خود پای کارزار مخالفت با واگذاری کتابخانه های کانون پرورش فکری از رییس جمهوری اسلامی و وزیر آموزش و پرورش خواستند مانع اجرای پیشنهاد وزارت ارشاد شوند. روابط عمومی وزارت ارشاد در یک اطلاعیه خبرهای منتشر شده مبنی بر واگذاری را "دروغین و جوسازی" خوانده و در همزمان اعلام کرد که این پیشنهاد "یک گزارش کارشناسی" است که قرار است "بررسی قانونی" آن شروع شود. این در حالی است که انجمن نویسندگان کودکان و نوجوانان پس از انتشار این پیشنهاد، با مخالفت شدید با آن، پیامد این اقدام را تعطیلی این نهاد و "نابودی فعالیتهای فرهنگی-هنری تخصصی کودکان و نوجوانان" اعلام کرد. این انجمن همچنین در بیانیه خود با تاکید بر اینکه مراکز فرهنگی هنری کانون یک شرکت دولتی وابسته به آموزش و پرورش است، صدور مجوز واگذاری آن به نهادی غیردولتی را "غیرقانونی خواند.
اخبار کوتاه هنری *جلسه سخنرانی و بحث و گفتگو پیرامون (بازاندیشی زبان فارسی) با همکاری خانه فرهنگی ایران/ مونیخ و با حضور داریوش آشوری و نمایشگاه کتاب و نشریات فارسی در مونیخ آلمان برگزار شد. *دادگاه انقلاب اهواز فرامرز سه دهی، شاعر و عضو کانون نویسندگان، را به ۳۲میلیون تومان جزای نقدی محکوم کرد. او به "عضویت در گروههای معاند نظام" با مصداق "عضویت در گروه غیرقانونی کانون نویسندگان ایران" و همچنین به "فعالیت تبلیغی علیه نظام" از طریق "طبع و نشر کتاب" متهم شده بود. *سومین نشست شعر تولدی دیگر در اولین جمعهی شهریور (۴ شهریور ۱۴۰۱) با حضور پرشور علاقمندان شعر فارسی و سخنرانی دکتر فرزان سجادی و حضور شاعران: ستار جانعلی پور، سینا جهاندیده، شوکا حسینی، آرزو رضاییمجاز، نیر فرزین و آرمان میرزانژاد، برگزار شد. *معرفی و گفتگو در باره کتاب "حقیقت در عکاسی" نوشته "لسلی مولن" با ترجمه حامد اریب در خانه فرهنگ گیلان با سخنرانی علی لقمانی، مدیر فیلمبرداری و مدرس دانشگاه، و دکتر سینا جهاندیده، منتقد و پژوهشگر، برگزار شد. * داریوش اقبالی در اعتراض به حضور آیت الله اعدام در سازمان ملل از ایرانیان خارج از وطن و به خصوص زنان آزادیخواه و برابری طلب دعوت کرد که در روز بیست و یکم سپتامبر علیه حضور رئیسی در مقابل این سازمان تجمع اعتراضی داشته باشند. او این دعوت را به طور رسمی در یکی از کنسرتهای خود اعلام کرد. *یدالله رویایی شاعر فصلها و دریاها درگذشت. نود ساله بود و شاعر حجمها و اینک حجم اندوه ر ا در قلب مشتاقان حجیم تر کرده است، یادش گرامی. *سینمای جهان "ژان لوک گدار" و "ایرنه پاباس" را از دست داد. ژان لوک گدار، از بنیانگذاران موج نو سینمای فرانسه، فعال چپ رادیکال و یکی از مشهورترین و تاثیرگذارترین فیلمسازان جهان در سن ۹۱ سالگی درگذشت و به همراه خود ایرنه پاپاس، بازیگر و خواننده سرشناس، را که در فیلم "زوربای یونانی" و در کنار "آنتونی کوئین" شهرتی جهانی یافته بود، برد. شاید بتوان به درستی اذعان کرد که سینمای جهان بزرگانی را از دست داد.
(منابع استفاده شده در این مجموعه: بی بی سی، صدای آمریکا، دویچه وله، رادیو زمانه، رادیو فردا، جنگ خبر، صفحات فیس بوک مهرداد خامنه ای و آرمان میرزا نژاد)
منبع: نبرد خلق شماره ۴۵۵، آدینه اول مهر ۱۴۰۱ - ۲۳ سپتامبر ۲۰۲۲ |