|
رویدادهای هنری ماه (شهریور ۴۰۴)
موسیقی موسیقی به عنوان ابزار مقاومت و امید برای کلاریسا بیطار (Clarissa Bitar)، نوازنده عود و آهنگساز فلسطینی، هنر باید ذاتا با مبارزه انقلابی مرتبط باشد. این موسیقیدان برنده جایزه و هنرمند علیه تبعیض جنسیتی در ماه مه به هاوانا، کوبا سفر کرد تا در «جشن کوبا علیه همجنسگرا هراسی و ترنس هراسی» برنامه اجرا کند. این فستیوال از سوی مرکز ملی آموزش جنسی (CENESEX) برگزار شد که یک سازمان کوبایی مدافع حقوق دگرباشان جنسیتی است. بیطار می گوید: «من در هر دو طرف خانواده ام فلسطینی هستم، بنابراین ما همیشه با گفتگو در باره فلسطین و آگاهی بر اشغال و آنچه اتفاق می افتد، بزرگ شده بودیم. اما من فکر می کنم مشارکت در سطح سازماندهی و توانایی کار با سایر دانشجویان نه تنها در دانشگاه ما، بلکه در سراسر دانشگاهها، و همچنین در سطح سازمان ملی، از نظر ایجاد همگرایی و ایجاد فضاهای فعالیت بسیار ارزشمند بود.» وی افرود: «برای من به عنوان یک هنرمند، ضروری بود که نقش سیاسی فعالی داشته باشیم و این چیزی است که من احساس می کنم جامعه نیز به آن احترام می گذارد. به گمانم فعالیت سیاسی و موسیقی من به نوعی با هم رشد کردند. بنابراین این به نوعی راهی بود که شروع شد.» بیطار می گوید: «فکر می کنم همه این راه های مختلف برای نشان دادن مقاومت وجود دارد. ما گاهی اوقات با مخاطبان کمی متفاوت صحبت می کنیم و همه ما می توانیم مردم را به روشهای مختلف به جنبش بکشانیم، زیرا شاید دیگران نتوانستند به آنها به این شکل انگیزه بدهند.»
ادبیات
از برگزاری مراسم سالگرد احمد شاملو جلوگیری شد روز پنجشنبه ۲ مرداد، نیروهای امنیتی جمهوری اسلامی از برگزاری مراسم بیست و پنجمین سالگرد درگذشت احمد شاملو، شاعر برجسته ایرانی، در امامزاده طاهر کرج جلوگیری کردند. این ممانعت شامل بستن ورودیها و جلوگیری از ورود علاقمندان به مزار او بود. کانون نویسندگان ایران اعلام کرد که اعضا و دوستداران شاملو که طبق روال سالهای گذشته در محل حاضر شده بودند، با ممانعت نیروهای امنیتی مواجه شدند. همچنین یکی از اعضای هیات دبیران کانون مورد تهدید قرار گرفت و نیروهای امنیتی تا پراکنده شدن کامل افراد، به تعقیب و تصویربرداری از آنها ادامه دادند. در سالهای اخیر نیز برگزاری مراسم یادبود شاملو همواره با فشارها و ممانعت نیروهای امنیتی و انتظامی همراه بوده است. احمد شاملو، شاعر، نویسنده و مترجم، در سال ۱۳۷۹ درگذشت.
ادبیات کره جنوبی در بازارهای بینالمللی رکورد زد فروش ادبیات کره جنوبی در بازارهای بینالمللی در سال ۲۰۲۴ بیش از دوبرابر شد؛ موجی از علاقمندی جهانی به آثار کرهای و کسب جایزه تاریخی نوبل توسط «هان کانگ» نقش کلیدی در این جهش داشت. بر اساس داده های تازه منتشر شده توسط موسسه ترجمه ادبیات کره (LTI Korea)، کتابهایی که با حمایت مالی این مؤسسه برای ترجمه و انتشار منتشر شدهاند، در سال گذشته حدود ۱.۲ میلیون نسخه در خارج از کشور فروش داشتهاند. این رقم نسبت به سال ۲۰۲۳ که ۵۲۰ هزار نسخه بود، رشدی بیش از ۱۳۰ درصد را نشان میدهد. نتایج این بررسی همچنین حاکی از آن است که در فاصله سالهای ۲۰۲۰ تا ۲۰۲۴، در مجموع ۹۴۲ عنوان کتاب در ۴۰ زبان مختلف به فروش رسیده و در مجموع ۲.۶۸ میلیون نسخه فروخته شده. این عدد ۷۳۰ هزار نسخه بیشتر از دوره پنجساله قبلی (۲۰۱۹ تا ۲۰۲۳) است. سال ۲۰۲۴ از نظر تعداد عناوین منتشر شده و فروش کلی سالی استثنایی بود. میانگین فروش هر کتاب به رکورد ۱,۲۷۱ نسخه رسید و ۴۵ عنوان بیش از ۵ هزار نسخه و ۲۴ عنوان بیش از ۱۰ هزار نسخه فروختند. بنا بر اعلام موسسه ادبیات کره، موفقیت هان کانگ و دریافت جایزه نوبل ادبی ۲۰۲۴ نقطه عطفی در گسترش جهانی ادبیات کرهای بوده است. آثار این نویسنده که با حمایت این نهاد به ۲۸ زبان ترجمه و در ۷۷ نسخه منتشر شده، در سال گذشته بهتنهایی حدود ۳۱۰ هزار نسخه فروش داشته است. علاقمندی به آثار او تنها محدود به انتشارهای جدید نبود؛ فروش بینالمللی کتابهای منتشر شده نیز به پنجبرابر بیشتر از سال ۲۰۲۳ رسید و از حدود ۳۰ هزار نسخه در سال ۲۰۲۳ به ۱۵۰ هزار نسخه در سال ۲۰۲۴ رسید.
سینما
مستندی در باره سرکوب روزنامه نگاران روسی مستند پنج ساعته «دوستان نامطلوب من» ساخته «جولیا لوکتف» (Julia Loktev)، روایتگر آخرین نفسهای رسانه های مستقل روسیه پیش از سرکوب کامل توسط رژیم پوتین است. در پاییز ۲۰۲۱، لوکتیو از نیویورک به مسکو سفر کرد تا زندگی دوستان روزنامهنگارش را که به عنوان «عوامل خارجی» شناخته شده بودند، ثبت کند. این برچسب باعث شد آنها مجبور شوند گزارشهای مالی دقیق ارائه دهند و هر محتوایی را با هشدار رسمی منتشر کنند. در مرکز داستان، دو روزنامهنگار جوان، «سونیا گرویسمن» Sonya Groysman)و) «اولگا چوراکووا»، (and Olga Churakova) با راهاندازی پادکستی به نام «سلام، تو عامل خارجی هستی»، تلاش کردند تأثیر این برچسب را بر زندگیشان مستند کنند. با آغاز حمله روسیه به اوکراین در فوریه ۲۰۲۲، بسیاری از این روزنامه نگاران مجبور به فرار شدند. فیلم لوکتیو لحظاتی از زندگی روزمره، مقاومت، و ترس را ثبت میکند: از جشن تولد و شوخیهای دوستانه تا بازداشتها، شنودها و تهدیدهای امنیتی. شخصیتهایی مانند کسینیا میرونوا (Ksenia Mironova) که نامزدش به ۲۲ سال زندان محکوم شد، و النا کوستیچنکو (Elena Kostyuchenko)، خبرنگاری جسوری که به اوکراین رفت، نشان میدهند که حتی در شرایط سخت، روزنامهنگاران همچنان به حقیقتگویی ادامه میدهند. این مستند نهتنها سندی از مقاومت در برابر استبداد است، بلکه بازتابی از وضعیت مشابه در آمریکا را نیز نشان میدهد. لوکتیو اکنون در حال ساخت قسمت دوم با عنوان «تبعید» است که ادامه داستان روزنامهنگاران در خارج از روسیه را روایت میکند.
«محکوم به گناه»، در صدر گیشه سینماهای چین فیلم سینمایی «محکوم به گناه» (Dead to Rights)، روایتی از ماجرای قتل عام «نان جینگ»، در صدر جدول فروش گیشه سینماهای این کشور قرار گرفته است. این اثر سینمایی که اکران آن رسما از ۲۵ ژوئیه در سراسر چین آغاز شده، از زمان اکران به مدت پنج روز متوالی در صدر جدول گیشه سینماها قرار داشت و فروش آن در این مدت از ۵۰۰ میلیون یوان (۷۰ میلیون دلار) فراتر رفته است. این فیلم که به مناسبت هشتادمین سالگرد پیروزی در جنگ مقاومت مردم چین علیه تجاوز ژاپن تولید شده، بر اساس شواهد تصویری معتبر از جنایات نظامی ژاپن در سال ۱۹۳۷ ساخته شده است.
نمایشگاه/ گالری
سانسور نمایشگاه هنر تایلند با زیر فشار چین «مرکز فرهنگی و هنری بانکوک»، یکی از گالریهای برتر تایلند، به درخواست سفارت چین آثار هنری در مورد هنگ کنگ و همچنین رفتار دولت چین با اقلیتهای قومی در تبت و سین کیانگ را حذف کرد یا تغییر داد. این نمایشگاه با عنوان «صورت فلکی همکاری: تجسم ماشین جهانی همبستگی اقتدارگرا» با موضوع دولتهای اقتدارگرا و آثاری از هنرمندان در تبعید به نمایش گذاشته شد. «سای»، یکی از متصدیان این نمایشگاه و یک هنرمند مشهور از میانمار، گفت که پاسخ چین نشان می دهد که چین «درگیر دستکاری سیاسی سیستماتیک بسیار فراتر از مرزهای خود است»، مانند کشور خودش میانمار، جایی که پکن از ارتش حاکم حمایت می کند. او گفت که اگر ادعاها در مورد اهداف اقلیتهای قومی درست بود، نیازی به اعزام مقامات به گالریهای تایلند، سیاه کردن نام هنرمندان و تهدید موسسات برای اطاعت از آن نبود. او افزود: «سانسور هرگز سلاح کسانی نیست که به قدرت ایده های خود اطمینان دارند.» وزارت امور خارجه چین در پاسخ به پرسشهای رویترز در مورد این نمایشگاه که در تاریخ سوم اوت در پایتخت تایلند افتتاح شد، گفت که این نمایشگاه سیاستهای چین را تحریف می کند و «منافع اصلی و حیثیت سیاسی چین را تضعیف می کند». وزارت امور خارجه چین همچنین نقش سفارت این کشور در حذف و تغییر آثار نمایشگاه را نه تایید و نه تکذیب کرد. این وزارتخانه تنها گفت: «این واقعیت که کشور مربوطه اقدامات به موقع را انجام داده است، دقیقا نشان می دهد که ترویج مغالطه های «استقلال تبت»، «جنبش اسلامی ترکستان شرقی» و «استقلال هنگ کنگ» در سطح بین المللی بازار ندارد و محبوب نیست.» گالری و وزارت امور خارجه تایلند به درخواستها برای اظهار نظر پاسخ ندادند.
بازخوانی فاشیسم در حافظه بصری اروپا آمستردام در ماه ژوئن میزبان نمایشگاه «همه گلها چه شدند؟» بود. این نمایشگاه بهصورت مشترک توسط «موزه ون گوگ» و «موزه اشتدلیک» برگزار شد و با تمرکز بر آثار «آنزلم کیفر»، هنرمند آلمانی، و «وینسنت ونگوگ» به یکی از مهمترین رویدادهای هنری سال تبدیل شد. نمایشگاه با نگاهی انتقادی به حافظه جمعی اروپا، فاشیسم و نقش هنر در بازنمایی رنج تاریخی، توجه گستردهای را در محافل هنری و سیاسی به خود جلب کرد. عنوان نمایشگاه، برگرفته از ترانهای ضدجنگ، بهعنوان استعارهای از فراموشی و ویرانی به کار گرفته شد. آثار آنزلم کیفر که سالهاست با نمادهای جنگ، خاکستر و سرب به نقد تاریخ میپردازد، در کنار نقاشیهای طبیعتگرای ونگوگ، تضادی تاملبرانگیز را شکل دادند. این تضاد، نه بهعنوان تقابل، بلکه بهعنوان گفتگویی میان حافظه شخصی و حافظه تاریخی در بستر هنر مطرح شد. در موزه اشتدلیک، آثار کیفر با تمرکز بر بازماندههای فاشیسم، هولوکاست و بحرانهای معاصر، فضایی سنگین و فلسفی ایجاد کردند. در مقابل، موزه ونگوگ با نمایش گلها و مزرعههای روستایی، به بازتاب امید، رنج و انسانگرایی پرداخت. منتقدان این نمایشگاه را تلاشی موفق در بازخوانی تاریخ از منظر قربانیان دانستند؛ تلاشی که با عبور از زیباییشناسی صرف، به پرسشهای بنیادین درباره مسوولیت، فراموشی و مقاوم می پردازد.
زمین «قصابی شده» روی سکوی گازی شل فعالان صلح سبز در اعتراضی که توسط «آنیش کاپور»، مجسمه ساز بریتانیایی، سازماندهی شده بود، از یک سکوی گاز شرکت «شل» بالا رفتند و یک بوم ۹۶ متر مربعی را در کنار آن کشیده و آن را به رنگ زرشکی رنگ آمیزی کردند. این اثر در دریای شمال اولین اثر هنری است که از یک سکوی استخراج گاز در حال کار به نمایش گذاشته شده است. مجسمه ساز بریتانیایی به گاردین گفت: «من آن را قصابی می نامم. من به قصابی محیط زیست خود اشاره می کنم. سطح خون روی یک بوم، ساده ترین شکل ممکن است؛ اشاره ای صریح به نابودی - خونریزی – زمین و هستی.» یک منبع در گروه کمپین محیط زیست گفت هدف این اثر هنری که در چهارمین موج گرمای تابستان امسال ساخته شده، انتقال رنج گسترده ای است که تغییرات شدید اقلیمی ایجاد می کند. کاپور گفت که می خواهد این کار فراموشی جمعی پیرامون علل واقعی فروپاشی آب و هوا را از بین ببرد. او گفت: «به نظر می رسد که قبل از هر چیز، یک اراده جمعی وجود دارد که به این موضوع نگاه نکند که چه کسانی عاملان واقعی گرمایش جهانی هستند. به نظر می رسد که ما در عصر انکار زندگی می کنیم - منظورم رییس جمهور آغشته به خون ایالات متحده و بقیه و بسیاری دیگر است و سپس این حس در میان همه ما وجود دارد که ما مصرف کنندگان مقصر هستیم این در حالی است که سهم جمعی ما کمتر از ۱۰ درصد از اعداد واقعی است. بیشتر آلودگی توسط شرکتهای بزرگ نفت و گاز ایجاد می شود.»
پراکنده
جشنواره کمدی در ریاض «ترکی آل الشیخ»، رییس هیات مدیره «سازمان کل رفاه و سرگرمی پادشاهی عربی سعودی» از برگزاری و آغاز فروش بلیتهای جشنواره کمدی در ریاض از ۲۶ سپتامبر تا ۹ اکتبر ۲۰۲۵ خبر داد. به گفته منابع عربستانی، این جشنواره به عنوان بزرگترین رویداد کمدی جهان شناخته می شود و میزبان بیش از ۵۰ تن از سرشناس ترین چهره های کمدی بینالمللی خواهد بود. این رویداد با هدف تثبیت جایگاه ریاض بهعنوان یکی از مقاصد اصلی سرگرمی جهانی برنامهریزی شده است. از جمله چهره های شاخصی که حضورشان در این جشنواره قطعی شده میتوان به نامهایی چون کوین هارت، راسل پیترز، زارنا گارگ، ویتنی کامینگز، سباستیان مانیسکالکو، ماز جبرانی، جو کوی، جیمی کار، جسیکا کرسون، گابریل ایگلیسیاس، بیل بور، اندرو شولز، تام سگورا، پیت دیویدسون، عزیز انصاری، نِیمیش پاتیل، امید جلیلی، سام مورِیل، بوبی لی، اندرو سانتينو، کریس دیاستفانو، هنیبال بورس، جیموئین، لوئیس سیکی، کریس تاکر و مارک نورماند اشاره کرد.
طراحی «وطن» برای راهپیمایی اربعین وزارت ارشاد و حوزه هنری فراخوانی به نام «سبز، سفید، قرمز»، با هدف طراحی محصولاتی کاربردی برای راهپیمایی اربعین در قالب هنر منتشر کردند. این فراخوان با تمرکز بر مفهوم «وطن» و تلفیق آن با طراحی صنعتی، از هنرمندان دعوت کرده تا آثار خود را برای استفاده در مسیر پیاده روی اربعین ارائه دهند. هدف تلفیق هنر کاربردی با مفاهیم فرهنگی، مذهبی و ملی با شعار «پیادهروی جهانی، روایت ایرانی» است.
(منابع: جنگ خبر، گاردین، رادیو زمانه، سی آر ای، عصر ایران، رویترز، العربیه، پیپل اسپیچ، ایرنا)
منبع: نبردخلق شماره ۴۹۳، شنبه ۱ شهریور ۱۴۰۴ - ۲۳ اوت ۲۰۲۵
|