رویدادهای هنری ماه

لیلا جدیدی

 سخن روز

-اگر همه آدمها به جای خواستن یک تلویزیون دیگر صلح می خواستند، صلح بر قرار می شد. (جان لنون (1940-1980)، خواننده و ترانه سرای انگلیسی)

- من نمی دانم کلید درب پیروزی کجاست ولی کلید شکست، تلاش برای راضی نگه داشتن همگان است. (بیل کازبی، کمدین و هنرپیشه تلویزیونی آمریکایی)

ارحام صدر درگذشت

ارحام صدر، کمدین و بازیگر پیشکسوت تاتر و از پایه گذاران تاتر اصفهان، در سن 85 سالگی در این شهر درگذشت. او مبتکر نوعی از نمایشنامه های ساده و مردم پسند بود که با بیان طنز آمیز خود انتقادهای اجتماعی را بازگو می کرد. او در تاترهایش از پیش نویس استفاده نمی کرد و به همین دلیل هر شب تنوع تازه ای در کارهایش وجود داشت.

رضا ارحام صدر، با فیلم "شب نشینی در جهنم" در سال 1336 وارد پهنه سینما شد. اما با وجود موفقیت این فیلم و محبوبیتی که در میان تماشاگران داشت، چندان پرکار نبود. "علی واکسی" و "جوجه فکلی" از جمله فیلمهای او پیش از قیام 57 بود. پس از آن او در فیلمهای چون "جعفر خان از فرنگ برگشته" (ساخته علی حاتمی) و "افسانه شهر لاجوردی" (ساخته محمد علی نجفی) بازی کرد. وی پس از به قدرت رسیدن رژیم جمهوری اسلامی مدتی نیز اجازه فعالیت نداشت. فيلم ويديویی "درسا" که در سال 1384 توسط محسن دامادی ساخته شد، آخرین حضور او در برابر دوربین بود.

فیلم جدید جیمز باند، با شخصیتی تازه

فیلم تازه به بازار امده جیمزباند، به نام "ذره ای تسلی خاطر" به بازیگری "دنیل گریک"، هنرمند انگلیسی به روی پرده رفت و در اولین روز رکورد شکست. به گونه ای که در بیش از 500 سینما، 5 میلیون پوند انگلیس (8 میلیون دلار امریکا) فروش بلیط داشت و بدین ترتیب در مقایسه با "هری پاتر" و فیلم پیشین جیمزباند (کازینو رویال)، موفقیتی به مراتب چشمگیرتر داشت.

در این فیلم، جیمز باند کاملا نقشی خلاف شخصیت سابق خود دارد او با توطئه های سازمان سیا و کمپانیهای بزرگ در مبارزه است. اگر چه او در این فیلم نیز بسیاری را به قتل می رساند اما این بار رودر روی قدرتمندان قرار گرفته است. این در حالیست که جیمز باند سابق متعلق به طبقه حاکمه بود. او افراد را می کشت و بعد با خیالی آسوده مارتینی می نوشید. دنیل کریگ، بازیگر انگلیسی الاصل، پس ازدرخشش در فیلم " کازینو رویال"، کمپانی مترو گلدین مایر را واداشت تا برای 4 فیلم دیگر با او قرارداد امضا کند.

مهاجران ایرانی در فیلم جدید "کن لوچ"

"کن لوچ"، فيلمساز سرشناس بريتانيايی در جديدترين اثر سينمايی خود "این یک جهان آزاد است"، به سراغ مهاجران غيرقانونی در لندن رفته و با روایت داستان زندگی يک زن انگليسی، به مشکلات مهاجران خارجی از جمله ايرانیها پرداخته است.

این فیلم که اکران آن در آمریکای شمالی در فوریه سال ۲۰۰۸ میلادی آغاز شد، به تازگی  به روی پرده سینمای برخی کشورهای اروپایی از جمله آلمان رفته است.

"اين يک جهان آزاد است" آخرين ساخته تحسين شده کن لوچ (۷۲ ساله)، موضوعی اجتماعی دارد و مانند آثار پيشين او به معضلات و مشکلات جامعه می‌پردازد.

فیلم "چه" به روی اکران رفت

فیلم "چه"، تازه‌ترین اثر "استیون سودربرگ"، کارگردان، تهیه کننده و فیلم‌بردار آمریکایی که به داستان زندگی و مرگ چه گوارا، انقلابی آمریکای جنوبی می‌پردازد، به مدت یک هفته در شهرهای لس آنجلس و نیویورک به روی پرده رفته است. اکران جهانی این فیلم پس از نمایش در سینماهای آمریکا آغاز خواهد شد.

فیلم "چه" که بلیتهای اولین سانس نمایش آن در هر دو شهر نیویورک و لس آنجلس نایاب شد، در دو روز آخر هفته توانست بیش از ۶۰ میلیون دلار به فروش برساند.

فیلم "چه" ماه ها پیش از اکران عمومی، موضوع بحث و تبادل نظر موافقان و مخالفان چه گوارا، انقلاب و پزشک آرژانتینی تبار بود که به تازگی از او به عنوان یکی از صد شخصیت اثر گذار تاریخ نیز یاد شده است.

ناگفته نماند که فیلم جدید "استیون سودربرگ" درباره ارنستو چه گوارا، به خاطر ارایه تصویر صحیح از انقلاب کوبا، مورد استقبال مردم این کشور قرار گرفته است.

نمایش فیلم در عربستان

نمایش فیلم در سینماهای عربستان با نمایش فیلم "مناحی" پس از حدود 40 سال ممنوعیت از سرگرفته شد.

این فیلم را گروه رسانه ای "تروتان" برای شاهزاده ولید بن طلال (میلیاردر سعودی) تولید کرده است. نمایش فیلم در سینماهای عربستان در سال 1970 میلادی ممنوع شده بود.

مدیران تولید این فیلم تلاش کرده بودند تا تبلیغ برای نمایش آن عادی و بدون جنجال باشد. تولید این فیلم دو میلیون دلار هزینه داشته است.

فیلم مزبور کشاورز ساده ای را به تصویر کشیده است که از زندگی قبیله ای در صحرا به امیر نشین دبی آمده که مملو از آثار شهرنشینی نوین است .این فیلم در سینماهای بحرین ، قطر و کویت نیز به نمایش گذاشته شد.

بازداشت محمدرضا لوایی، شاعر و داستان نویس آذربایجانی در تبریز

محمدرضا لوایی، شاعر٬ نویسنده و روزنامه نگار آذربایجانی از شب جمعه ۱ آذر در بخش خوجا، از توابع شهرستان اهر، توسط نیروهای امنیتی بازداشت و به مکان نامعلومی انتقال داده شده است .خانواده آقای لوایی با وجود گذشت ۸ روز از بازداشت ایشان همچنان از علت بازداشت و محل نگهداری او ابراز بی‌ اطلاعی می کنند.

لوایی نویسنده چندین کتاب شعر و داستان به زبان ترکی از جمله "گلیرم منی اینان"٬ "درینلیمدی دنیز" ٬ "ترور و آزادلیق" ٬ "گونش سسیندیر باتیر" ٬ "گوزلریم دوغوم گونوم" و "آرباتان" می باشد.

از این شاعر و داستان نویس شناخته شده آذربایجانی آثار داستانی٬ شعر و همچنین مقاله های متعددی در نشریاتی همچون٬ "امید زنجان"٬ "پیک آذر"٬ "نوید آذربایجان"٬ "شمس تبریز"٬ "آوای اردبیل"٬ "یارپاق" و غیره منتشر شده است.

نخستین دوره جایزه شعر"كراشو"

جایزه شعر "كراشو" به همت ناشر انگلیسی مستقل به نام "سالت" راه‌اندازی شد و هر ساله به شاعرانی جایزه می‌دهد كه اولین دفتر شعر خود را به زبان انگلیسی منتشر كرده باشند.

این جایزه به نام "ریچارد كراشو"، شاعر قرن هفدهم نامگذاری شده و هدف از برگزاری آن حمایت و تشویق شاعران تازه‌كار به سرودن شعر است.

شاعرانی از كشورهای انگلستان، ایرلند و ایالات متحده برنده نخستین دوره این جایزه شعر زبان انگلیسی هستند.

"تام چیور"، "ابی كورتیس" و "ایان پیندر" از انگلستان، "آیلبه دارسی" از ایرلند، "جیمی دونهام" و "جرد استنلی" نیز از ایالات متحده برنده جایزه شعر "كراشو" سال ۲۰۰۸ شدند.

سیزدهمین فستیوال جهانی شعر در كلمبیا

از شاعران سراسر دنیا برای شركت در سیزدهمین فستیوال بین‌المللی شعر كه از اول تا پنجم دسامبر سال ۲۰۰۹ میلادی در شهر كارتاخنا دی ایندیاز، كلمبیا برگزار می‌شود، دعوت شده است.

فستیوال یادشده با بزرگداشت "لئون منازاس" همراه خواهد بود.

در این فستیوال، برنامه‌هایی از جمله، سخنرانی، گفت‌و‌گو با شاعران جوان، برپایی همایشهای مربوط به شعر، شعرخوانی، ارایه و فروش كتاب و گردش در شهر كارتاخنا اجرا می‌شود.

همچنین تعدادی از دبیرستانهای دولتی، كتابخانه‌های عمومی و پاركهای طبیعی، از دیگر مكانهایی هستند كه فستیوال در آنها پی‌ گرفته می‌شود.

در فراخوان یادشده، اسامی حامیان مالی فستیوال در سالهای گذشته اعلام شده است كه نام برخی بانكهای كلمبیا در این بین دیده می‌شود.

اثر تازه "جی. کی. رولینگ"

پس از خداحافظی تلویحی "جی. کی. رولینگ" با مجموعه "هری پاتر"، قرار است فروش تازه‌ترین کتاب این نویسنده ثروتمند برای کمک به بنیادی خیریه آغاز شود. انتظار می‌رود، با وجود به پایان رسیدن مجموعه هفت جلدی "هری پاتر"، اثر جدید نیز که "حکایتهای بیدل خنیاگر" نام دارد، به یکی از پرفروش‌ترین کتابهای جهان تبدیل شود.

تمام درآمد حاصل از فروش این کتاب به یک نهاد خیریه که به کودکان نیازمند در اروپای شرقی کمک می‌کند و خانم "رولینگ" نیز از موسسان آن است، اهدا خواهد شد.

انتشار خاطرات "الی ویزل" به فارسی

چندی است که کتاب "شب"، اثر ماندنی نویسنده‌ی یهودی، الی ویزل (Elie Wiesel) به فارسی منتشر شده است. این کتاب با تلاشها و تشویق‌ نویسنده‌ی پرآوازه‌ی فرانسوی، "فرانسوا موریاک" (۱۸۸۵ـ ۱۹۷۰) نوشته شد.

"موریاک"، نویسنده کتاب را متقاعد کرد که خاطرات و یادهای خود را از "اردوگاه‌های کار اجباری" دوران نازی به روی کاعذ بیاورد. "ویزل" هنگامی که همراه مادر و خواهر و پدرش از سوی ماموران "اس اس" (پلیس هیتلری) دستگیر و روانه‌ی کشتارگاههای یهودیان شد، ۱۵ سال بیشتر نداشت. چهره‌های وحشت‌زده و گریان خواهر و مادر "ویزل" هنگام دستگیری، آخرین تصویری است که در ذهن او نقش گرفته‌اند. آنها پس از چندی در یکی از اتاقهای گاز اردوگاه‌های نازی‌، به قتل رسیدند.

"میریم ماکبا" و "اودتا" درگذشتند

دو خواننده با ارزش زن که زندگی و فعالیت هنری یکسانی داشتند، در ماه دسامبر سال جاری به فاصله یک ماه از یکدیگر، چشم بر جهان فرو بستند.

"میریم ماکبا" و "اودتا" هر دو زندگی خود را صرف مبارزه با ستم تبعیض نژادی کردند. آنها که تنها 14 ماه با هم تفاوت سنی داشتند، در دو سوی جهان می زیستند. هر دو شهرت خود را در دهه 50 و 60، دورانی که مبارزه اجتماعی و سیاسی سختی در کشورهای آفریقای جنوبی و آمریکای شمالی در جریان بود به دست آوردند. این دو، درک و احساس و اعتراضهای خود را با موسیقی بیان می کردند.

"میریم ماکبا" که در آفریقای جنوبی زندگی می کرد، با دیگر موسیقیدانان سیاهپوست، ملودیها و ریتمهای محلی را با سازهای اروپایی تنظیم می کردند. همزمان، آنها با موسیقی پرطرفدار آمریکایی و تکنیکهای نو نیز آشنا شده و آنرا به کار می بردند. اما سی دی های خانم "ماکبا" به دلیل حاکمیت تبعیض نژادی در آفریقای جنوبی در آن زمان توسط شرکتهای پخش موسیقی برجسته نگردید.

او بعدها در فیلم مستندی علیه نژاد پرستی نقش بازی کرد و سپس به فستیوال فیلم "ونیس" راه یافت. اما دولت آپاراتاید آفریقای جنوبی پاسپورت او را گرفت و حق شهروندی او را سلب کرد. با این حال او بعدها در آمریکا و اروپا شهرت یافت و آلبومهای پرطرفداری به جای گذاشت که از جمله آنها می توان به "Pata Pata" و " ongqothwane" اشاره کرد.

"اودتا" نیز در سال 1930 در آلاباما بدنیا آمد. او در دهه 60 هنر خود را در خدمت به راهپیماییها، تظاهرات جنبش حقوق مدنی و رهبران این جنبش که از استعداد او برای پیشبرد اهداف خود سود جستند، گذاشت. ترانه "من در راهم" در سال 1963 در واشنگتن صدها هزار نفر را همصدا کرد.

"اودتا" که از بیل کلینتون مدال هنر ملی را دریافت کرد، قصد داشت در مراسم قسم خوردن رییس جمهور اوباما بخواند.

ترانه های هر دو زن هنرمند اگر چه در باره رنج و بی عدالتی بود اما شاد و پرانگیزه هستند.

استفاده از موسیقی برای شکنجه

روزنامه بریتانیایی گاردین، در مقاله‌ای، به بررسی پیشینه و موارد استفاده از موسیقی توسط دستگاههای امنيتی آمریکا برای اعمال فشار بر دشمن یا شکنجه زندانیان پرداخته است.

گاردین می‌نویسد، حدود ۲۰ سال پیش، نیروهای نظامی آمریکا پس از تصرف کشور پاناما و محاصره کاخ ریاست جمهوری آن کشور، بلندگوهایی غول‌پيکر نصب کردند و طی چند روز با پخش ترانه‌هایی از "الویس پریسلی" و گروه "گانز ان روزس" با صدای بسیار بلند، "مانوئل نوریه‌گا"، رییس جمهوری پاناما را وادار به تسلیم کردند.

به نوشته گاردین، از آن زمان ماموران امنیتی آمریکا در بازداشتگاه گوانتانامو و برخی نقاط دیگر، پخش موسیقی با صدای بسیار بلند و غیرقابل تحمل را به عنوان روشی زیرکانه برای آزار و شکنجه زندانیان به کار گرفتند.

به تازگی اعتراض هنرمندان و خوانندگان به اعمال چنین روشی بالا گرفته و جدی‌تر از گذشته شده است.

گروهی از خوانندگان و گروههای موسیقی که از آثارشان بر خلاف میل آنها، در چنین مواردی استفاده شده، به طور جمعی از دولت آمریکا خواسته‌اند تا استفاده از آثار هنری به مثابه جنگ‌افزار را متوقف کند.

این هنرمندان که از جمله آنها می‌توان به "بروس اسپرینگستین" و گروه "Massive Attack" اشاره کرد، اعلام کرده‌اند در کنسرتها و جشنواره‌های موسیقی، از موازین حقوق بشر دفاع خواهند کرد و با اجرای یک یا چند دقیقه سکوت، نسبت به چنین اقدامی اعتراض خواهند کرد.

در این مقاله آمده است که یکی از دلایل استفاده از موسیقی بلند و با صدای ناهنجار آن است که این روش با وجود آزار شدیدی که می‌رساند، هیچ اثر قابل مشاهده‌ای روی بدن باقی نمی‌گذارد.

روزنامه گاردین از قول یکی از زندانیان سابق بازداشتگاه گوانتانامو می‌نویسد که پخش دایمی موسیقی بلند باعث شده بود که او به مرز جنون برسد.