تداوم درماندگی نوری المالکی در مقابل مطالبات رو به تزاید مردم عراق
آناهیتا اردوان
آنچه امروز در خاورمیانه در جریان است، نشان می دهد که سرکوبگری وحشیانه حکومتهای خودکامه نه تنها قادر نیست فریاد عدالت طلبانه مردم کشورهای منطقه و عزم آنان جهت فروپاشی ساختار سیاسی را مهار کند، بلکه در پایداری این مردم به پاخاسته در برابر سرکوب و کشتار، بشارتی نهفته است که نهال آزادی خواهی و عدالت خواهی در کشورهای همسایه را نیز آبیاری می کند. با این احوال، "نوری مالکی"، نخست وزیر وقت عراق هنوز و هرچه افزون تر بر سیاست مستبدانه خود پای می فشارد. زالو وار به منافع طبقاتی خود و اربابان چسبیدن و امتناع از عملی ساختن مطالبات مردم عراق، "نوری المالکی" را همچون بند بازی به نمایش درآورده که با این که هنوز روی بند راه می رود، اما سقوط خود را با هر قدم به جلو، بیشتر تضمین می کند. افزوده بر این، اعتراضات مسالمت آمیز مردم عراق و بی اعتنایی "نوری مالکی" به آن، بر این واقعیت تاریخی مهر تایید می زند که مستبدان با آرمیدن بر "کرسی قدرت آن چنان کور و کَر شده اند که تنها زمانی هوشیار می شوند که قیام سازماندهی شده و آگاهانه فرو دستان به فرجام خود نزدیک می شود، زمین زیر پای حاکمان دهان باز می کند و همه هستی آنان را به یکباره به کام خود فرو می برد.
ماه گذشته سازمان عفو بین الملل در گزارش سالانه خود اعلام کرد که شکنجه و بدرفتاری با زندانیان در زندانهای نوری مالکی به امری عادی تبدیل شده است. این گزارش اضافه می کند که زندانیان با کابل و شلنگ مورد ضرب و شتم قرار می گیرند، دنده های آنان را می شکنند، آنان را مورد تجاوز قرار می دهند یا با کیسه پلاستیکی خفه می کنند. علاوه بر اینها، 1300 زندانی در انتظار اعدام هستند.
بر اساس یک آمار تکان دهنده دیگر در رسانه های عراقی، تعداد کسانی که در سال گذشته با سلاحهای مجهز به صدا خفه کن کشته شده اند، بیش از 686 نفر می باشد. "تلویزیون الجزیره" به نقل از پلیس عراق گزارش داده است که افراد مسلح ناشناس، دکتر "روعه نافع"، عضو "العراقیه" را در شهر موصل به قتل رسانده اند. در کرکوک نیز شبه نظامیان به خانه "ارشد الصالحی"، نماینده پارلمان از "العراقیه" حمله کرده و آن را منفجر کرده اند. یک مقام امنیتی گفت، این قانونگذار هنگام حمله در منزلش نبود. "تلویزیون الشرقیه" به نقل از سخنگوی "العراقیه" گزارش داد که "نوری مالکی" دستور داده است تا موانع حفاظتی اطراف منزل "ایاد علاوی"، رییس "العراقیه" جهت مهیا سازی برای هدف قرار گرفتن آتی وی برداشته شود. این سخنگو گفت، فرماندهی کل نیروهای مسلح، مجری دستور برداشتن موانع حفاظتی اطراف منزل "ایاد علاوی" بوده تا انجام عملیات تروریستی طراحی شده علیه وی به راحتی امکان پذیر گردد.
تشدید ترور و بمبگذاریها در عراق نشان از تشنج فضای کشور و ضعف اقتدار حاکمیت دست نشانده ولایت فقیه دارد. مهلت صد روزه ای که مالکی متعهد شده طی آن به بهبود وضعیت معیشتی مردم رسیدگی کند، بدون نتایج ملموس رو به پایان است و از دیگر سو، این وضعیت بیانگر ناتوانی ولایت فقیه و کارگزاران او در عراق است که تلاش می کنند با توسل به هر شیوه ای، قدرت سیاسی را در چنگال اهریمنی خود نگاه دارند. این در حالیست که فشار از پایین و از سوی نیروهایی که خواستار تغییر بنیادی شرایط موجود هستند همچنان در جریان است.
به گزارش "تلویزیون الرافدین" روز چهارشنبه 21 اردیبهشت، دفتر تبلیغاتی مشترک "انقلاب بزرگ عراق"، "ائتلاف انقلاب 25 فوریه" و "تجمع جوانان الانبار" از همه عراقیان خواسته که در تظاهرات بزرگ روز جمعه 23 اردیبهشت شرکت کنند و در آن مطالبه استمرار انقلاب شان و وفاداری به اصولی که برای آن این حرکت شروع شده است را اعلام و بر عزم و اراده خود برای ورود به میدانهای تحریر به منظور تغییر تا دستیابی به تمامی خواسته های مشروع مردم، مصرانه تاکید ورزند. به گزارش "تلویزیون العراقیه"، کارکنان شرکت امنیتی فرودگاه اصلی موصل عراق در اعتراض به پرداخت نشدن حقوق شان دست به اعتصاب زدند. آنها در باند هواپیما مستقر شده و کار فرودگاه را به توقف کشاندند. این امر منجر به تعطیلی و لغو کلیه پروازها شد. "تلویزیون الشرقیه" گزارش داد، مردم عراق روز جمعه 23 اردیبهشت در میدان تحریر بغداد تظاهرات کرده و خواستار برکناری "نوری مالکی" شده اند. جوانان عراق در شعارهای خود که در میدان تحریر سرداده اند، "نوری مالکی"، نخستوزیر را فاسدترین حاکم در طول تاریخ دولت عراق خوانده و در قطعنامه ای اعلام داشته اند که فرصت چندانی برای خداحافظی وی با کرسی قدرت باقی نمانده است. بنا بر این گزارش، جوانان عراق پیامی برای "نوری المالکی" با این عنوان فرستادهاند: "روز خشم عراقیان در دهم ژوئن منتظر توست" و از وی خواسته اند تا به احترام هزاران تن که به دست جلادان و ارگانهای امنیتی وابسته به وی خونشان بر زمین ریخته و یا دستگیر و شکنجه شدهاند، بی درنگ از قدرت کنارهگیری کند. جوانان عراق در بیانیه خود تاکید میکنند که در برابر "نوری المالکی" و اعمال وی در به کارگیری تروریستهایش در کشتار هزاران عراقی و نیز فراری دادن زندانیان خطرناک "القاعده" از زندان بصره به ایران ساکت نخواهند نشست. به گزارش "تلویزیون الرافدین" یک تظاهرکننده در میدان تحریر بغداد گفت:"به مالکی بگویید، ما تروریست نیستیم، ما صلحجو هستیم. روزانه کاریکاتور افشاگرانه ترا میکشند، به تو میگویند کذاب! آخر مایه ننگ است، برای تو عیب است. بس کن، بس است. در این 20 روز باقیمانده چه کار می توانی بکنی؟ برو بیرون، بس است، دیگر بس است. چهار وزارتخانه دست تو است، بس است. تو فکر کردهای که امروز که هوا گرد و خاک است ما نمیآییم، والله میآییم، جمعه بعد هم میآییم و 3 جمعه بعد هم میآییم."
"ابو مرتضی"، روزنامهنگار از بغداد گفت:"هر روز جمعه جوانان و روشنفکران جمع میشوند و خواستههایشان را بیان میکنند ولی دولت به آنها توجهی ندارد. مردم سادهترین حقوقشان را میخواهند. در این هفته کارهای هنری و کاریکاتوری زیاد بود و مردم از این طریق نظر خودشان را بیان میکردند... دو اشغالگر در عراق هستند که آمریکایی و ایرانی میباشند. امروز حتی کودکان نیز به میدان تحریر آمده بودند و میگفتند، پدر و برادرم کجا هستند؟"
خبر سفر صالحی، وزیر خارجه رژیم ولایت فقیه به عراق نیز مخالفتها و انزجار زیادی در بین محافل سیاسی و توده مردم برانگیخته است. در همین رابطه، "مرکز قانون برای رشد حقوق بشر در عراق" و نیز سایت "نویسندگان برای آزادی" و متحصنان میدان الاحرار موصل در محکومیت سفر صالحی به عراق بیانیه صادر کردند. در این بیانیه ها هدف از این سفر، تقویت نقش سپاه پاسداران در ترورها و بحث در مورد پر کردن خلا در عراق بعد از خروج نیروهای آمریکایی در پایان سال جاری، تکرار حمله به شهر اشرف و نقض آشکار حقوق بشر و هم چنین تحمیل وزرای امنیتی که مالکی آنها را از میان طرفداران و پیروان خود و اعضای حزب حاکم "الدعوه" انتخاب کرده است، اعلام شده است. افزوده بر این، دستاورد این سفر برای تمام اقشار و اقوام و ملیتهای عراقی "نامطلوب" ذکر شده است.
"نوری مالکی" در واکنش به تداوم اعتراضهای خیابانی مردم عراق، تعمیق بحران ساختاری سیاسی و نزدیک شدن پایان مهلت صد روزه اش جهت جامه عمل پوشاندن به قول و قرارها و تعهدش درنشست "اربیل" قبل از تشکیل دولت مبنی بر تشکیل "شورای ملی استراتژیک"، عدم تعیین وزیران دفاع، کشور و رییس سرویسهای اطلاعاتی عراق، سیاست اعمال تشدید زور جهت غوطه ورکردن جامعه عراق در باتلاق اختناق را هرچه بیشتر در دستور کار خود قرار داده است. او این بار پا را فراتر نهاده و بعد از اقدام به بستن دفتر "حزب کمونیست عراق"، سعی در ساقط کردن و نابودی اتحادیه های آزاد و مستقل کارگران عراقی دارد.
سایت "گاردین"، مورخ 20 اردیبهشت اعلام کرد که دولت عراق که بر خلاف جریان مواج قیامهای موجود در سراسر منطقه شنا میکند، سعی دارد اتحادیههای آزاد و مستقل را محو و نابود نماید. دو هفته پیش، دولت عراق تصمیم گرفت که اتحادیه اصلی کارگری در کشور، دیگر وجود نداشته باشد. این گزارش اعلام می کند که کارگران عراقی، این اتحادیهها را خودشان، اغلب در برابر خطرات فوقالعاده شخصی، ابتدا در دوران رژیم سرکوبگر صدام و بعد در دوران اشغالگران و با تحمل عواقب خونین بعد از آن، تشکیل داده و خود آنها را تاکنون اداره کردهاند. با وجود این فشارها، اتحادیههای مزبور، ایمنی و سلامتی اماکن کار، کارمزد، و بهره وری را بهبود بخشیده و در ساختن یک سیستم امنیت اجتماعی برای کمک به کارگران آسیبپذیر، به نحوی که بتوانند بار دیگر روی پای خود بایستند، نقش به سزایی داشتهاند. گزارشهایی در دست است که مقامهای دولتی، حمایت شده توسط پلیس تلاش میکنند که دفاتر اتحادیهها را تصرف کنند و این عمل به طور دردناک و به صورت اقدام فرقهگرایانه در دست تکوین است. هفته گذشته در بصره، هر هفت مقامی که خواستار بسته شدن "دفتر اتحادیه محلی" شدند، از جریان ارتجاعی صدریها بوده اند. این حامیان روحانی شیعه، "مقتدا صدر" یک اقلیت کوچک اما مهم در ائتلاف دولت عراق میباشند. این مقامهای صدری در زمینه آمادهسازی برای انتخابات اتحادیهها، برای خود کارتهای عضویت در اتحادیهها صادر کردند تا به این ترتیب بتوانند به طور موثری حق تصمیمگیری بر سر این که چه کسی میتواند رای بدهد را به دست آورند.
"مالکی" همراه با دیگر نیروهای ارتجاعی و بنیادگرا همچون اسلاف مستبد خود، حمله به اتحادیه های کارگری را به عنوان ارگانهایی که توسط خود کارگران جهت طرح مطالبات شان پایه گذاری و رهبری می شود، آغاز کرده است. بدیهی است، گرایشات وابسته به ارتجاع با جلوگیری ازسازمانیابی طبقه کارگر در اتحادیه ها قصد دارند با سرکوب و جلوگیری از تشکل یابی آنان در مسیر مبارزه مردم عراق در دستیابی به دموکراسی و عدالت اجتماعی موانع هرچه جدی تری ایجاد کند. زیرا، حضور منسجم و فعال طبقه کارگر در هر جنبش انقلابی و دموکراتیک برای رسیدن به اهداف عالی و نهایی جنبش نه تنها مساله ای حیاتی و الزامیست، بلکه دستیابی به آرمانهای رادیکال و عدالتخواهانه آن جنبش را تضمین می کند.
یکی دیگر از مسایلی که در رویدادهای اخیر عراق مهم است که مورد توجه و ارزیابی واقع شود، برجسته شدن تمدید استقرار نیروهای آمریکایی در عراق می باشد. این مساله باعث ایجاد اختلاف عمده بین "جریان صدر" با "نوری المالکی"، نخست وزیر عراق شده است. "جریان صدر" تهدید کرده است در صورت توافق "مالکی" با این موضوع از کابینه او خارج خواهد شد و در جایگاههای خطبه های نماز جمعه نیز از راه اندازی دوباره "جیش المهدی" خبر داده است. "المالکی" چندی پیش اعلام كرد كه به تنهایی نمیتواند درباره موضوع عقبنشینی نیرو های آمریكایی از خاك عراق تصمیم بگیرد و از تمام گروههای سیاسی خواست تا با برگزاری نشستی، این مساله را بررسی كنند اما "جریان صدر" این موضوع را پایان یافته دانسته و اعلام كرده است كه "هم پیمانی ملی" پیش از این در این باره به توافق قطعی رسیده و "مالكی" پذیرفته است كه دیگر توافقنامه امنیتی تمدید نشود. "تلویزیون الرافدین" نیز گزارش داده است که نمایندگانی در لیست "دولت قانون" بهریاست "نوری مالکی" فاش کردند که او با ابقای نیروهای آمریکا در عراق تا فوریه ۲۰۱۲ به بهانه نقل وانتقال تجهیزات نظامی موافقت کرده است.
"جریان صدر" به رهبری "مقتدا صدر" که از جریانات شیعه وابسته به رژیم ولایت فقیه است، نقش بسزایی در تشکیل دولت عراق داشت. اگرچه این جریان به دلیل اختلافات دیرینه و کشتار صدریها توسط "نوری المالکی" ابتدا با قدرت گیری او مخالفت می کرد، اما با فشار رژیم ولایت فقیه به طور غیر منتظره ای با "حزب الدعوه" ائتلاف کرده و همین پیوستگی، مهمترین دلیل پیروزی "حزب الدعوه" به رهبری "نوری مالکی" و به قدرت رسیدن دوباره او به حساب می آید. "جریان صدر" اکنون با داشتن چهل کرسی پارلمانی و هشت وزراتخانه دارای وزن سنگینی در ساختار سیاسی عراق است.
در این میان، "نوری مالکی" به عنوان مترسکی در عراق و بازیچه ای درمیدان زورآزمایی رژیم ولایت فقیه و آمریکا ایفای نقش کرده و سعی در تامین منافع هر دو اشغالگر دارد. او به خوبی می داند که سرپیچی از مطامع امپریالیسم در عراق که قصد دارد نسبت به رژیم ولایت فقیه دست بالا و اتوریته لازم را داشته باشد، قدرت سیاسی او را با خطر مواجه می سازد. اختلاف کنونی بین "جریان صدر" و "نوری المالکی" نیز از آنجا که هر دو از مواضع ارتجاع در منطقه تبعیت می کنند، درست مانند گذشته می تواند با دخالتهای رژیم ولایت فقیه منتفی گردد. اما در صورتی که اختلافات جدی جناحها در ساختار سیاسی رژیم ولایت فقیه و ضعف در هرم تصمیم گیری آن که تاثیر بسزایی نیز در معادلات عراق حتی بین نیروهای وابسته دارد، به خروج "جریان صدر" از کابینه "دولت مالکی" منجر گردد، بی تردید مشکلات زیادی برای دولت کنونی تا مرز فروپاشی ایجادخواهد شد.
در حالی که کشمکشها بر سر تمدید بقای نیروهای امپریالیستی در عراق بین نیروهای ارتجاعی به مساله ای حاد تبدیل شده است، دلایلی حاکی از نزدیک تر شدن "جریان العراقیه" به عنوان اپوزیسیون درون حکومتی به نیروهای "جنبش برای تغییر" وجود دارد.
"نوری مالکی" برای پوشاندن ناتوانی خود در حل بحرانهای سیاسی، اقتصادی و اجتماعی تلاش دارد با ترور و حذف نیروهای ملی و سکولار در دولت، نزدیکی "جریان العراقیه" و احزاب مترقی خارج از ساختار قدرت را کند کرده و پیشرفت آگاهانه و رو به توسعه قیام مردم عراق به منظور نیل به قطع دخالت نیروهای امپریالیستی و ارتجاعی را به تعویق اندازد. اما بحرانهای روز افزون و عزم جزم مردم برای رسیدن به خواستهایشان همراه با چشم انداز تشکیل جبهه ای وسیع از نیروهای مترقی رهبری کننده مردم در عرصه پیکار و نیروهای دموکرات و سکولار، قادر است بیش از پیش، خواب راحت را از چشمان "نوری مالکی" برباید.