شجاعتِ مقاومت یا وقاحتِ تسلیم
شهره صابری
این روزها عکس عریان زنانی مانند علیا ماجده المهدی، دانشجوی مصری و گلشیفته فراهانی، بازیگر ایرانی، جنجال و بحث فراوان و واکنشهای مثبت و منفی را برانگیخته است. در ایران خبر انتشار عکس عریان گلشیفته فراهانی، در مجله فرانسوی فیگارو و پس از آن در شبکه های اجتماعی واکنشهای متضادی در داخل و خارج از ایران برانگیخته است. عکس گلشیفته از مجموعه عکسهای ژان موندینو، عکاس معروف فرانسوی، از شانزده بازیگر جوانی است که نامشان برای نامزدی بخش بهترین "بازیگر مستعد" جوایز سینمایی سزار مطرح شده است.
روز چهارشنبه 28 دی خبرگزاری فارس وابسته به سپاه پاسداران در خبری با عنوان "اقدام وقیحانه هنرپیشه فیلم اصغر فرهادی" نوشت: "انتشار عکس نیمه برهنه «گلشیفته فراهانی» در فیسبوک و پس از آن دیگر سایتهای اینترنتی واکنش بسیاری از سینما دوستان را برانگیخت که چرا بازیگری که یک روز با بازی در نقش مادری فداکار در فیلم «میم مثل مادر» خوش درخشیده بود، با پناه بردن به سینمای غرب امروز افتخارش این است تا به حراج گذاشتن نجابتش، عکسش بر جلد یک مجله فرانسوی منتشر شده است."
مسلم است شکل گیری این حرکت بر اساس اعتراض است. همواره تایید و اثبات به دست قدرت انجام گرفته و همواره قدرتها، نهادها و طرحهایی از زندگی را بر مردم تحمیل کرده اند که غالبا از سوی مردم به اجبار پذیرفته شده است. یکی از دلایل تسلیم شدن در برابر این نهادها و عدم ایستادگی در برابر آن بدست آوردن امکانات و حمایت طبقات قدرتمند است که منجر به انقیاد و ستم انسان بر انسان (استثمار) خواهد شد. در مرحله اولیه مقاومتی در برابر قدرت شکل نمی گیرد، اما تغییر پیش رونده محیط و گسترش آگاهی منجر به ایستادگی در برابر اجبار و بهره کشی می شود و امیال انسان متناسب با این تغییرات ضرورت پیدا می کنند و باعث تلاش برای لغو استثمار و اجبار طبقه ی حاکم می شود. از آنجا که پوشش از اجبارات قانون، سنن و اخلاقیات مسلط که بر اساس منافع قدرتمندان تعیین می شود است، حرکت اعتراضی در مقابل نهاد های قدرت و اجبار است. حرکت اعتراضی به منظور بر اندازی حجاب اجباری که نماد اعمال قدرت به نفع طبقه ی حاکم است، می تواند قدرت و روحیه اعتراضی را افزایش دهد.
اروتیک به معنای شور زندگی است و به گفته ی فروید با تاناتوس که به معنی شور مرگ است همواره در کشمکش است. در تصاویر و مجسمه های اروتیک صحنه هایی از انواع روابط جنسی که بیانگر هماهنگی کامل تمایلات غریزی با عمل است، مشاهده می شود. برای نمونه به تصویر کشیده شدن عشق به جنس موافق از تصاویر اروتیک است که به عقیده فروید تقبیح آن به موازات برداشت و فهم نادرست از آن و بدون در نظر گرفتن شرایط محیط و تعلیم و تربیت و موارد اکتسابی است.
علیا ماجده به تصاویر و مجسمه های اروتیک اشاره می کند و می گوید:"تمامی مدلهای لخت دهه ی 70 در مدارس هنر را محاکمه کنید، تمامی تصاویر هنری را مخفی و مجسمه های لخت را نابود کنید. سپس لباسهای خود را در آورید و بدنهای خود را بسوزانید. این که شما از دست دادن شرم جنسی خود می ترسید، قبل از این که تحقیر و وطن پرستی افراطی خود را آشکار کنید، جرئت پیدا کنید تا نقض آزادی بیان برای من را ببینید.
علیا ماجده با ژست و لبخند تمسخر آمیز و جورابها به تن پوشیده در صدد تاکید بر هماهنگی انسان با تمناهای اصیلش و تقبیح و تمسخر پرنو و نگاه شِی واره و ابزار گونه به انسان به مثابه ابزاری برای کنترل فعالیتهای انسان توسط مقتدرترین ها، است.
گرچه حرکت اعتراضی علیا ماجده و تعدادی دیگر از زنان عرب و همچنین گلشیفته فراهانی، واکنشهای تند و خشونت باری را موجب شده است، اما در شرایط کنونی هر گونه گسستگی، هر ضربه به مجموعه ی سنن و اخلاقیات سلطه گر، هر ضربه به نهاد های استثمارگر قابل ستایش و حرکتی است به سوی خود آگاهی و آزادی.